Sokrates

Sokrates (Yunanca: Σωκράτης, M.Ö. 470 Alopeke, Attika - M.Ö. 399 Atina). Heykeltıraş Sophroniskos’un ve ebe Fenarete’nin oğlu olan Sokrates, Antik Yunan filozofudur. Yunan Felsefesinin kurucularındandır.



Sokrates'in felsefi yaşamına başlangıçlık eden olay Delphoi Tapınağı ziyaretidir. Sokrates felsefesinin ana temalarını ele alan başlıca kaynak Sokrates’in Savunması adlı diyalogdur. Bu diyalog Sokrates hakkında açılan dava sonrasında Platon tarafından kaleme alınan bir felsefi başkaldırıdır. Bu eser, Sokrates'in felsefi yaklaşımı uyarınca sürdürdüğü yaşamını sergiler. Sokrates yaşam tarzını ve yaşam tarzı nedeniyle sahip olduğu güçlü düşmanlıkları sergilemek amacıyla dostu Khairephon’un Delphoi Tapınağı kahini Pythies’e kendisi ile ilgili ziyaretini aktarmayı gerek görür. Khairephon, kahine Sokrates’ten daha bilge birisinin bulunup bulunmadığını sorduğunda kahin, ondan daha bilge birisinin bulunmadığını söyler. Bu bilgiyi alan Sokrates önce şüpheye düşer, çünkü hiçbir şey bilmediğinin farkındadır. Ama tanrı yalan söylemeyeceği için kahinin sözlerinin doğruluğundan şüphe etmemek durumundadır. Böylece söz konusu kehanetin, çözülmesi gereken bir bilmece olduğunu düşünerek araştırmaya koyulur. Önce adı bilgeye çıkan politikacıya, sonra ozanlara, daha sonra da sahip oldukları Sophia ile ünlü olan ustaların ve zanaatkarların yanına gider. Onlara sorduğu sorularla, onların bilge olmadıklarını kavrar. Sokrates bunların cehaletin pençesinde kıvrandıklarını fark eder. Bu kişiler, hem bilmedikleri şeyleri bildiklerini sanmaktadırlar hem de neleri bilmediklerinin farkında değillerdir. Oysa cehaletten daha büyük bir kötülük yoktur. Sokrates bu kişilerden farklı olarak, bilmediğini bilir; tam da bu noktada o kişilerden daha bilge olmaktadır. Yani Sokrates kendi cehaletinin farkında olmak gibi insani bilgeliğe sahiptir. Yani Sokrates kendini bilmekte ve kendini tanımaktadır.




Sokrates, kahinin söylediği sözlerin gerçek anlamını bulmak için uyguladığı sorgulama sonunda Pythies'in ne demek istediğini anlamıştır. Onların arasında en bilge olduğu doğru bir yargıdır. Çünkü kendisi hiçbir şey bilmediğinin farkındadır. Sokrates böylece –bilmediğini bildiğini sanan- insanlarla, gerçek bilginin tek sahibi olan tanrılar arasında aracı durumundadır. Bu konum aslında Platon'un Lysis ve Şölen adlı eserlerinde belirttiği gibi, filozofun konumudur; zaten filozof kelimesi de Yunanca philei ve sophia kelimelerinin yan yana gelmesi ile oluşturmuştur. Bu kelime başta "bilgi ve bilgelik dostu" sonra ise "bilgiye can veren, onu sorgulayan" anlamına gelmektedir. Bunun ön koşulu da bilgisizliğin bilincinde olmaktır.



Sokrates’in kendini tanı ilkesinin başlıca sebebi; her kişinin yaratılıştan iyi olduğu görüşünden gelir. Kimse bile bile kötü değildir. Her kötülük bilgisizlikten gelir. Sokrates'in ahlakçı akılcılığı buna denk gelmektedir.



Önemli Sözleri;



Umut her daim vardır.


Bir şeyleri değiştirmek isteyen insan önce kendisinden başlamalıdır.

Bilgi ruhun gıdasıdır.

Bir insanın onsuz yapabileceği ne kadar çok şey vardır.

Bir yargıç, iyi niyetle dinlemeli, akıllıca karşılık vermeli, sağlıklı düşünmeli, tarafsızca karar vermelidir.

Bilen insan kötülük yapmaz.

Cahil insan kendinin bile düşmanı iken, başkasına dost olması nasıl beklenir

En faziletli insan, ruhen yükselmeye çalışan, en mutlu insan da yükseldiğini duyandır.

Endişelerinizden kurtulmak istiyorsaniz , yaşamaktan en çok korktuğunuz şeyin bir gün başınıza geleceğini kabul edin.

Fazilet, ruhun güzelliğidir.

Felsefe hayretle başlar.

Felsefe, neleri bilmediğini bilmektir.

Haksızlığa uğramak, haksızlık yapmaktan iyidir.

Haksızlık yapmak, haksızlığa uğramaktan daha acıdır.

İnsan bildiğini öğrenir.

Kadın erkekle bir kez eşit hale getirildi mi, artık ondan üstün olur.

Kainatta tesadüfe tesadüf edilmez.

Kendin pahasına olduktan sonra tüm dünyayı kazansan eline ne geçer?

Kendini bil.

Kendini bulmak istiyorsan, kendin için düşün.

Kimseye hiçbir şey öğretemem, sadece onların düşünmelerini sağlayabilirim.

Ne pahasına olursa olsun, evlenin. Karınız iyi çıkarsa mutlu olursunuz,yok fena çıkarsa o zaman da filozof olursunuz.

Öğrenmek, eskiden bilinmiş bir şeyi yeniden hatırlamaktan başka birşey değildir.

Sadece bir iyi vardır, bilgi; ve sadece bir kötü vardır, cehalet.

Sorgulanmamış hayat yaşamaya değmez.

Tek bildiğim hiçbir şey bilmediğimdir.

Yalnız işsiz olanlar değil, daha iyi işler yapabilecek olanlar da başıboştur.









--------------------------------------------------------------------------------



İdam edilmeden önce karısı Xanthippe



-Suçsuz yere idam ediliyorsun ?

der. Sokrates de



-Ne yani, birde suçlu yere mi idam edilseydim?

diye sorar





--------------------------------------------------------------------------------



Sokrates sormuş



-Kimdir insan, insan nedir?

Agoradaki gönüllü öğrencileri



-Onu bilmeyecek ne var, İki ayaklı, tüysüz bir yaratık

demişler.



Ertesi gün, pazar yerine tüyleri yolunmuş bir horozla gelen Sokrates, canlı hayvanı göstererek sorusunu yinelemiş



-Yani böyle bir şey midir İnsan dediğiniz?